Ze zitten voor drugs, afpersing, carjackings, soms zelfs moord.
In de cel gingen ze blokken: fysiologie, anatomie... De bevrijding kwam met de kerstman: het attest van B-trainer van de vlaamse trainersschool.
"Hier wil ik iets mee doen, maar als ik buiten kom, word ik eerst Europees kampioen".
De meest exclusieve fitnesszaal van België ligt driehoog aan de Bourgondiëstraat in Oudenaarde.
Je moet al goed je best doen om er binnen te komen, waarna je er nog moeilijker buiten geraakt, maar als je wil sporten, moet je in Oudenaarde zijn.
Dat weten alle gevangen in Vlaanderen, alleen is Oudenaarde wel een speciale gevangenis met 80 % van de bevolking die aankijkt tegen levenslang of iets wat in de buurt komt.
Vorige week was het fitnesszaaltje het decor voor enkele korte toespraken en een plechtige overhandiging van het getuigschrift van het algemeen gedeelte Trainer B, de officiële cursus van de Vlaamse Trainersschool (VTS), een afdeling van Bloso.
In 2013 begonnen 17 gedetineerden aan de opleiding initiator fitness. Een aantal slaagde niet, een paar haakten af, sommigen kwamen vrij, ander verhuisden, maar voorlopig zijn 6 onder hen geslaagd voor het moeilijkste deel van het tweede traject van de trainersopleiding. Nu wordt van de cursisten verwacht dat ze een specifiek gedeelte voor een sport kiezen, in hun geval fitness omdat ze het initiatorniveau al hebben afgelegd.
"Trainer B omhelst heel wat theorie" legt Guido Steens van de Vlaamse Trainersschool uit. "We hebben ons wat aangepast en de lessen gingen uiteraard in de gevangenis door, maar bij de examens hebben we onze lat even hoog gelegd als voor de cursisten buiten."
Dit is een pilootproject voor VTS en het gevangeniswezen, in samenwerking met de vzw De Rode Antraciet, maar inmiddels is ook in Leuven Centraal de eerste cursus initiator fitness achter de rug. Fitness is bij de gevangen alvast populairder dan loodgieten, zegt N. (27 jaar en sinds zijn 15e in en uit de instellingen en gevangenissen voor diefstal en geweldpleging). "Voor loodgieter was ik niet geslaagd. Voor dit wel, want dit interesseerde mij."
Fitness en bij uitbreiding sport behoort tot het standaardgevangenisregime over de hele wereld. Meer zelfs, voor de langgestraften is het de enige manier om nog wat fysieke zelfwaarde over te houden aan het eind van hun lange opsluiting.
"Als je niet sport in de gevangenis, zou je alleen maar werken en op je gat liggen. Dan ga je veel sneller dood. Sport houdt je hier in leven, het geeft structuur aan je bestaan. Als we buiten komen, zullen we blijven sporten en trainen".
Dromen en plannen
Oudenaarde is een sportgevangenis en staat ook bekend om haar opleidingen. "We zoeken een meerwaarde voor hun activiteiten. Ze zouden gewoon kunnen fitnessen, maar wij dachten dat er uit die passie meer te halen viel", zegt attaché-gevangenisdirecteur Pieter Van Caeneghem. 's Avonds heerst er een opencelregime in Oudenaarde en dat was het moment waarop de cursisten vaak samen studeerden of discussieerden. Dat deden ze evengoed tijdens de zogeheten wandeling. Eén dag voor het examen gingen ze dan in een andere modus: iedereen ondervroeg iedereen.
De trots die van de mannen afstraalt is aanstekelijk. Hun dankbaarheid als je hen als normale wezens behandelt, is navenant groot. De docenten die voor hun lessen naar Oudenaarde trokken, deden dat aanvankelijk met de nodige schroom, maar die viel al snel weg. "Je vergeet heel snel dat het gevangenen, soms zelfs zware criminelen zijn."
Dromen en plannen hebben ze allemaal. M. wil met zijn diploma verder bouwen aan een bestaan als trainer. H. denkt eraan een fitnesscentrum te beginnen waarbij hij vooral jongeren wil begeleiden. Voor D. had het hele traject vooral een symbolische waarde: na zijn misstap de buitenwereld tonen dat hij wél iets kon en vooral iets kon afmaken.
De morgen - 3/01/15