Gelukkig groeit bij veel actoren van de justitie nog steeds het besef dat de komende jaren cruciaal zijn . Het gevoel overheerst dat er lang genoeg is aangemodderd. Er moet iets gebeuren . De tijd is rijp om taboes te doorbreken ,
De hervorming van het justitieapparaat tot een performante instelling die erin slaagt binnen een redelijke termijn een efficiente rechtsbedeling te garanderen , is vandaag nog steeds een topprioriteit . Na het afsluiten van het Octopus - akkoord in 1998 , werd de rechterlijke macht voor zijn verantwoordelijkheid geplaatst, maar dat is door de magistratuur onthaald als een aanslag op haar onafhankelijkheid . Vandaag zijn heel wat korpschefs vragende partij voor een grotere verantwoordelijkheid inzake personeelsmanagement en het beheer van hun organisatie . Ook de nodige middelen hiervoor worden gevraagd . Er zou een einde moeten komen aan de voorbijgestreefde bevoogding door de administratie - de nietjesmachine die men in Brussel moet aanvragen . De administratie van Justitie is een steundienst die de operationele diensten moet versterken . Het is aan de minister van Justitie om de bakens van de hervorming uit te zetten en te sturen , liefst gesteund door de volledige regering . De geinstalleerde Commissie voor de modernisering van de magistratuur en de Algemene Raad van de partners van de rechterlijke orde dreigen elke hervorming te verdrinken in het 'palavermodel'. Aan adviesorganen heeft Justitie geen gebrek . Er bestaan nog de Hoge Raad voor de Justitie , het College van procureurs - generaal en de Adviesraad van de procureurs des konings . Elk voorstel , hoe waardevol ook , wordt gegarandeerd neergesabeld vooraleer het de ronde van alle adviesorganenen heeft gedaan.
Wat de hervorming van het justitieapparaat nodig heeft zijn duidelijke en politiek gedragen lijnen , middelen om de hervorming door te voeren en actie. Wat de actie betreft kan men best voortbouwen op de 'goede praktijken 'die de voorbije jaren in enkele rechtbanken , hoven en parketten zijn ontwikkeld . Het contractmanagement werkt .
Gevangenissen zijn het grootste zorgenkind . De Minister van Justitie en regering die vinden dat de hervorming van Justitie geen topprioriteit is , zulen snel ondervinden dat ze zich vergissen . In de strafuitvoering en vooral in het gevangeniswezen is er de impasse . Een aantal factoren levert een onverminderde instroom van gevangenen : de niet aflatende internationale criminaliteit , de goed presterende opsporingdiensten , het gebrek aan alternatieven voor de voorlopige hechtenis bij de buitenlandse verdachten , de zware gevangenisstraffen die rechters opleggen .
Het grootste probleem dreigt evenwel bij de uitstroom van de gevangenissen . De strafuitvoeringsrechtbanken zijn een goede zaak . Ze hanteren in onze risicosamenleving wel de voorzichtigheidsnorm , met alle gevolgen van dien . De strafuitvoeringsrechter is bevoegd voor de invrijheidstelling voor de straffen onder de drie jaar . Dit was voordien de uitlaatklep van de minister van Justitie , in geval van overbevolking in de gevangenissen . In 2006 werden op die manier 5.340 gedetineerden in voorlopige vrijheid gesteld . Het laat zich raden dat de strafuitvoeringsrechter ook hierbij meer terughoudend zal zijn .
Wat blijft dan nog over ? De overbrenging van geinterneerden ( naar de private opvangvoorzieningen en ) naar gevangenissen in Nederland en de nieuwe instellingen .
Veroordeelden naar buitenland overbrengen blijft over : een voluntaristisch beleid voor de overbrenging van veroordeelde buitenlanders naar hun land van herkomst . Er zitten meer dan 1000 Marokkanen en bijna evenveel oost - Europeanen in onze gevangenissen . Misschien moet men overwegen in een aantal landen van herkomst de bouw van gevangenissen te betalen ? Op die manier zou men zich in elk geval kunnen ontdoen van een gedeelte van de meer dan veertig procent buitenlanders in onze gevangenissen . Bovendien blijkt uit onderzoek bij leden van oost - Europese rondtrekkende dadergroepen dat een opsluiting in eigen land hen het meest afschrikt .