Studie stelt verdeling met Wallonie aan de kaak
Vlaamse rechters zijn met minder en werken harder
De Vlaamse en Waalse rechtbanken werken met 2 verschillende snelheden. Niet alleen telt Wallonië een pak méér rechters per inwonersgroep dan Vlaanderen, ook het aantal vonnissen per rechter varieert erg. Vlaamse rechters behandelen significant meer zaken dan hun collega’s uit het zuiden. “Allemaal het gevolg van een jarenlang volgehouden wafelijzerpolitiek”. zegt Edward Smeets, ondervoorzitter van de Hasseltse rechtbank, die de cijfers bekendmaakte.
PETER VERBRUGGEN
Jarenlang al wordt vermoed dat het evenwicht tussen de Waalse en Vlaamse justitie – nochtans een federale bevoegdheid – verstoord is. De Hasseltse rechtbank lijst in haar jaarverslag voor het eerst gedetailleerde cijfers op. Enkele voorbeelden. In 2010 handelde een Hasseltse rechter gemiddeld 421 zaken af, tegenover ‘slechts’ 287 voor een rechter uit het vergelijkbare Bergen (Mons). Datzelfde Bergen telt één rechter per 13.335 inwoners. Hasselt moet het stellen met één rechter per 21.638 inwoners.
‘Neem alleen maar het aantal echtscheidingszaken: met zulke cijfers is het duidelijk dat de werkdruk bij Vlaamse rechters zwaarder weegt dan bij de Waalse,’ zegt Edward Smeets, ondervoorzitter van de Hasseltse rechtbak. ‘Allemaal het gevolg van een jarenlang volgehouden wafelijzerpolitiek. Kregen de Vlaamse hoven een aantal magistraten bij, dan volgden automatisch ook de Waalse. Het gevolg was dat de situatie steeds schever getrokken werd.’
Cultuurverschil
Nog een vergelijkend cijfer. Gemiddeld is er één rechter per 15.055 Belgen. Bij 10 Vlaamse arrondissementen ligt het gemiddelde aantal inwoners per echter hoger, tegenover slechts 4 Waalse. Bij 3 Vlaamse arrondissementen ligt het aantal dan weer lager, tegenover de 9 Waalse. ‘Ik beweer niet dat alle Vlaamse rechters harder werken’, zegt Smeets. ‘Één parameter is ook te weinig om wetenschappelijke conclusies te trekken. Maar het is op dit moment wél het enige objectieve gegeven dat iedereen naar eigen inzicht kan interpreteren.’
Christian Denoyelle , voorzitter van het Nationaal Verbond van Magistraten (NVM), schrikt niet van de cijfers. ‘Wij vragen al jaren of er eindelijk een deftige, objectieve werklastmeting zou gebeuren. Dan pas kunnen we vergelijkingen maken.’ Ál ziet hij wél een element dat het verschil kan verklaren. ‘Er heerst een groot verschil tussen de Waalse en de Vlaamse rechtscultuur. Wie al eens een vergadering meemaakte net de Walen en de Vlamingen zal begrijpen wat ik bedoel. In de rechtbank is dat heel zichtbaar. Waalse advocaten pleiten op een Romeinse manier. Langer, kleurrijker, omstandiger. Vlaamse advocaten zijn meer to the point . Ze pleiten korter, gebalder. Veel meer zoals het zakelijke Scandinavische model. In het Brusselse gerechtshof, waar in 2 talen gepleit wordt, merk je dat verschil het best. Dat maakt natuurlijk dat zaken uitvoeriger gepleit worden veel meer tijd opslorpen. Ik zeg niet dat het ene systeem beter is dan het andere, maar stel vast dat de pleitcultuur niet overeenkomt.’
Herverdelen
Edward Smits vindt het een manke vergelijking. ‘De pleitcultuur heeft hier niets mee te maken. Als Waalse postbodes meer tijd nodig hebben om hun ochtendronde te doen omdat ze een slechtere fysiek hebben of omdat er meer heuvels zijn, moet bpost dar dan ook meer personen aanwerven?’
Minister van Justitie Turtelboom nam gisteren ‘akte’ van de Waalse/Vlaamse vergelijking, maar wou niet op de feiten vooruitlopen. ‘We moeten eerst objectieve cijfers hebben. Pas dan kunnen we de rechters herverdelen als dat nodig zou zijn’, zegt ze. ‘Ik ben al blij dat de magistraten beseffen hoe belangrijk zulke objectieve cijfers zijn. Voor eind 2012 wil ik een werklastmeting rond krijgen voor zowel de rechtbanken van eerste aanleg als voor de hoven van beroep. Pas als die studie er is, kunnen we ingrijpen. Niet eerder.’
HOEVEEL INWONERS MOET ÉÉN RECHTER HELPEN?
Antwerpen 18.066
Gent 16.403
Brussel 13.542
Luik 13.301
Bergen 13.788
Gemiddeld 15.055
BRON: HLM 31-3-2012